Ułatwienia dostępu

Łomnica

lomnica

To jedna z najstarszych i przez wieki rozwijająca się wieś w Kotlinie Jeleniogórskiej, wzmiankowana już w 1300 roku. Wieś na przestrzeni wieków należała do znamienitego rodu von Schidler, von Zedlitz, Tomagnini, zamożnego kupca Christiana Mentzla a w 1835 roku zakupiona przez dyplomatę Carla Gustava Ernesta von Küster, którego majątek w rękach rodziny pozostał do 1945 roku. Wieś położona jest w widłach łączących się rzek Jedlicy i Łomnicy pomiędzy Wzgórzami Łomnickimi a obniżeniem Mysłakowickim z charakterystyczną Radlicą 403 m n.p.m.
N terenie wsi znajdują się dwa pałace pierwszy wzniesiony w stylu barkowym prawdopodobnie w 1720 roku na miejscu wcześniejszej budowli. W 1800 roku obok głównej budowli wzniesiono drugi – klasycystyczny pałac zwany Domem Wdowy, przeznaczony dla seniorki rodu. W tym samym czasie wokół zabudowań powstaje pierwszy romantyczny park krajobrazowy. Park charakteryzował się licznymi nasadzeniem kwiatów oraz architekturą i zabudową ogrodową imitując naturalny pobliski krajobraz. W zbliżonym czasie źródła podają o powstaniu założeń parkowych w sąsiednim Wojanowie, którego projektantem był Peter Joseph Lenne, dyrektor Ogrodów Królewskich.
Współcześnie dzięki zaangażowaniu potomków ostatnich właścicieli Łomnickie włości i okalający teren stał się jedną za największych atrakcji na szlaku Doliny Pałaców i Ogrodów. Obecnie w Domu Wdowy funkcjonuje hotel z romantyczną i klimatyczną restauracją. Z kolei główny pałac to siedziba Stowarzyszenia pielęgnacji Kultury i Sztuki Śląskiej
Około 1777 r. we wsi założono 4 manufaktury tkackie. Produkowano tu woale, muślin, płótno i katun drukowany w barwne wzory. Jeszcze wcześniej działała tu torfiarnia, a ubocznym jej efektem było powstanie w okolicy 36 stawów, w których hodowano karpie. Rzeki Łomnica i Jedlica obfitowały w pstrągi i kiełbie. W 1786 r. we wsi były już: 3 folwarki, 2 kościoły, 2 szkoły, 2 plebanie, 2 młyny wodne, 4 manufaktury tkackie, bielnik, a nawet kawiarnia.
W Łomnicy wytwarzano znane w całej okolicy angielskie piwo „ale”. Duży rozgłoś zyskał mieszkaniec wsi Balzer Grimmig – wszechstronnie uzdolniony artysta, konstruktor i rzemieślnik. Sam wytwarzał łóżka i inne meble, tapety, introligatorstwo, pozłacanie, malowanie na szkle, bejcowanie, lakierowanie i malowanie mebli i mieszkań.
W 1835 r. majątek w Łomnicy nabył pruski ambasador prze dworze królestwa Sycylii Gustaw von Küster. W rękach tej rodziny oba pałace pozostały do końca II wojny światowej. W 1838 r. nowy właściciel dokonał przebudowy pałacu, nadając mu szczególnie we wnętrzach cechy biedermeierowskie. W 1840 r. część dworska składała się z 12 budynków w tym były 2 pałace i 3 folwarki, w których hodowano 1 000 owiec merynosów oraz zajmowano się hodowlą wołów. W połowie XIX w. w górnej części wsi zbudowano papiernię.
Po wojnie w pałacu mieścił się ośrodek kolonijny, szkoła podstawowa. Brak wystarczającego nadzoru i remontów przyczynił się do bardzo szybkiej dewastacji, doprowadzając do całkowitej ruiny. W tak tragicznym stanie pałac został odkupiony przez obecnych właścicieli w 1991 r. W pałacu mieści się siedziba fundacji, która została założona w 1993 r. Stowarzyszenie liczy około 200 osób z Niemiec, Polski i innych krajów, zainteresowanych ochroną dziedzictwa kulturowego Śląska. W maju 1997 r. otwarto w nim centrum kulturalne, założono bibliotekę, odbywają się tu konferencje i sympozja. Rozpoczęto tworzyć kolekcję muzealną.
W Łomnicy zachowały się nieliczne przykłady tradycyjnego lokalnego budownictwa wiejskiego, jako budynki mieszkalno – gospodarcze. Maja one murowane przyziemie i piętro o konstrukcji drewnianej, szkieletowej, oszalowane szczyty i dachy dwuspadowe.
Pod koniec XIX w. wybudowano dworzec kolejowy powstała również nowa szkoła. We wsi istnieje do dzisiaj kompleks budowli religijnych: zabytkowy kościół, plebania i szkoła, która została zamieniona na mieszkania oraz zespół ewangelicki, w latach 70 tych rozebrano kościół, zaś plebania i szkoła zostały zamienione na mieszkania. Piękny cmentarz ewangelicki został adoptowany na katolicki.